อริยสัจ 4 : ความจริงอันประเสริฐสู่พระนิพพาน

"อริยสัจ 4" คือ​ 4​ ความจริง​อันประเสริฐ​ ที่มา​ของ​การค้นพบเส้นทาง​การพ้นทุกข์ ไปสู่​อายตน​นิพพาน​ของ
พระพุทธเจ้าทั้งหลาย​
คือ หลักธรรมสำคัญอันเป็นหัวใจหลักแห่งการตรัสรู้ของพระพุทธองค์ ทำให้พระองค์ทรงรู้แจ้งเห็นจริงในธรรมทั้งปวง​ ดับกิเลสได้สิ้นเชิง

1.ทุกข์​ ความ​จริง​พื้นฐาน​ของชีวิต​ที่​ไม่​มีใครหลีกพ้น
2.สมุทัย​ เหตุเกิดทุกข์
3.นิโรธ​ ความดับทุกข์
4.มรรค​ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ โดยวิธี​ทางสายกลางหรือมรรคมีองค์ 8 ได้แก่ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ​ และ สัมมาสมาธิ

"ทุกข์น่ะมีจริงๆ นะ หมดทั้งปวงร่างกายนี้ทุกข์ทั้งก้อน หรือใครว่าสุข ลองเอาสุขมาดู ก็จะไปหยิบเอาทุกข์ให้ดูทั้งนั้น ตลอดจนกระทั่งชาติ เกิดก็เป็นทุกข์ ชาติปิ ทุกฺขา ความเกิดเป็นทุกข์

เมื่อเกิดแล้วก็มีแก่ มีเจ็บ มีแปรไปตามหน้าที่ ก็ออกจากทุกข์นั่นทั้งนั้น ไม่ใช่ออกจากสุข ต้นนั่นเป็นทุกข์ทั้งนั้น เกิดนั่นแหละเป็นตัวทุกข์ละ ต้องกำหนดรู้มันไว้ ทำอะไรมันก็ไม่ได้

เหตุให้เกิด มีกามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา เป็นเหตุให้เกิดชาติ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา

กามตัณหา อยากได้ เป็นกามตัณหา
ภวตัณหา อยากให้มีให้เป็น เป็นภวตัณหา
เมื่อมาเป็นมามี เห็นปรากฏแล้ว ไม่อยากให้แปรไปเป็นอย่างอื่น ให้ดำรงคงที่ นั่นเป็น วิภวตัณหา

เหมือนเราเป็นหญิงเป็นชาย ไม่มีลูก อยากได้ลูก นั่นเป็นกามตัณหาแล้ว ได้ลูกสมเจตนา เป็นภวตัณหาขึ้นแล้ว ไม่อยากให้ลูกนั้นแปรไปเป็นอย่างอื่น นั่นเป็นวิภวตัณหาอีกแล้ว เห็นไหมล่ะ เป็นอยู่อย่างนี้แหละ

กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา นี่แหละเป็นเหตุให้เกิดชาติ ต้องดับด้วยศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ วิมุตติญาณทัสสนะ ดังกล่าวแล้ว ถอดกันไปเป็นชั้นๆ จนกระทั่งพระอรหัต ดับหมด

ดับนั่นแหละเป็นตัวนิโรธ ที่เข้าถึงซึ่งความดับ นั่นเป็นมรรค สัจจธรรมทั้ง 4 นี่ต้องมีตาธรรมกาย จึงจะมองเห็น ไม่มีตาธรรมกายมองไม่เห็น

ปฏิจจสมุปบาทธรรม ธรรมอาศัยซึ่งกันและกันเป็นแดนเกิดขึ้น
อวิชชา ความรู้ไม่จริง เป็นเหตุให้เกิดสังขาร
สังขารเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ
วิญญาณเป็นปัจจัยให้เกิดนามรูป
นามรูปเป็นปัจจัยให้เกิดสฬายตนะ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
สฬายตนะเป็นปัจจัยให้เกิดผัสสะ ผัสสะทั้ง 6
ผัสสะเป็นปัจจัยให้เกิดเวทนา
เวทนาทั้ง 3 เวทนาทั้ง 5 เวทนาเป็นปัจจัยให้เกิด ตัณหา
ตัณหาเป็นปัจจัยให้เกิดอุปาทาน
อุปาทานเป็นปัจจัยให้เกิดภพ
ภพเป็นปัจจัยให้เกิด ชาติ ความเกิด
ชาติก็เป็นปัจจัยให้เกิด ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส อัปปิเยหิ สมฺปโยโค ทุกฺโข ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํ

โดยย่อก็ความยึดถือมั่นในขันธ์ทั้ง 5 เป็นทุกข์ นี่เกิดจากอวิชชาทั้งนั้น ไม่ใช่อื่น ถ้าว่าเมื่อถึงพระอรหัตแล้ว อวิชชาหลุดหมด นี่เป็นตัววิปัสสนาชัดๆ อย่างนี้นะ พึงรู้จัก นี่แหละตามปริยัติชัดๆ ทีเดียว เมื่อจักละ ก็ให้จำไว้เป็นข้อวัตรปฏิบัติ จะได้พาตนหลีกลัดลุล่วงพ้นจากวัฏฏสงสาร มีนิพพานเป็นที่ไปในเบื้องหน้า..."

ที่มา : ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
พระไตรปิฎกเล่มที่ 19 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ 11 [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค
และพระธรรมเทศนา เรื่อง ติลักขณาทิคาถา (วิปัสสนาภูมิปาท) เทศน์เมื่อ 4 เมษายน พ.ศ. 2497, พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร)

Cr.เพจ JohannesburgMeditationCentre

#อริยสัจ4 #พระไตรปิฏก #ธัมมจักรกัปวัตตนสูตร #072today